Święto Narodowe Trzeciego Maja

Dziś w naszej szkole wspominamy uchwalenie Konstytucji 3 maja z 1791 roku. Uznaje się, że była to pierwsza nowoczesna konstytucja w Europie i druga na świecie. Zmieniała ona ustrój państwa na monarchię parlamentarną, znacząco ograniczając demokrację szlachecką, między innymi poprzez pozbawienie szlachty prawa do liberum veto. Znosiła dualizm wewnętrzny Rzeczypospolitej i Litwy oraz ustanowiła nową nazwę państwa – Polska. Na jej mocy mieszczanie uzyskali liczne prawa, a stan chłopski został wzięty pod opiekę rządu krajowego.

Konstytucja nigdy w pełni nie weszła w życie – przestała obowiązywać już w lipcu 1792 roku, kiedy to król Stanisław August Poniatowski przystąpił do Konfederacji Targowickiej, co zostało formalnie potwierdzone 23 listopada 1793 roku, na ostatnim sejmie w dziejach I Rzeczpospolitej – sejmie w Grodnie.

Dlaczego więc po dziś dzień świętujemy uchwalenie Konstytucji 3 maja? Ma to swoje korzenie sięgające aż do roku 1791, kiedy to po raz pierwszy w historii ustanowiono, że dzień podpisania Konstytucji majowej będzie świętem państwowym. Już w czasach zaborów zostało to zniesione, a obchody i uroczystości związane z upamiętnieniem owych wydarzeń surowo zabronione. Ku niezadowoleni zaborców, budowało to w Polakach świadomość o istotności rangi Konstytucji oraz stawało się elementem dziedzictwa narodowego Polaków.

Legalne obchody rocznic podpisania Konstytucji 3 maja zostały przywrócone po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, a już w 1946 roku ponownie zniesione na mocy decyzji władz komunistycznych. Polakom kolejny raz odebrano ich święto, dlatego po upadku komunizmu ponowne jego przywrócenie stało się niejako jednym z elementów podkreślających suwerenność Polski.